İlk derece mahkemelerinin vermiş oldukları kararlara karşı itiraz, istinaf ve temyiz gibi başvuru yolları, karardan itibaren süre ve şekil yönünden bazı farklılıklar içermektedir.
Hukuk mahkemelerinin çoğunda itiraz yolları için verilen süre gerekçeli kararın tebliğinden itibaren başlamaktayken, hukuk yargılamalarının bir kısmında ve ceza yargılamalarında ise tefhim; yani kararın kişilerin yüzüne karşı okunmasından itibaren başlamaktadır.
Bu gibi durumlarda karara itiraz etmek isteyen taraf, mahkemenin aleyhine vermiş olduğu kararın gerekçesini bilmediği ve sürenin tefhimden itibaren başlaması nedeniyle hak kaybına uğramamak adına süresi içerisinde itiraz yoluna başvurduğunu belirterek başvurusunun içeriğini gerekçeli kararın kendisine tebliğinden sonra sunacağını beyan eden bir dilekçe ile başvurusunun süre yönünden reddedilmesini engellemektedir.
Bu yazımızda “süre tutum” olarak adlandırılan bu işlemin hangi şekilde ve hangi koşullarda yapılacağına ilişkin inceleme yapacağız.
Süre Tutum Nedir?
Mahkemelerin yapmış olduğu yargılama sonucunda vermiş oldukları hüküm duruşma sırasında kişilere tefhim edilmekle birlikte ilgili hükmün hangi gerekçeyle verildiği mahkemece daha sonra yazılan “Gerekçeli Karar”da belirtilmektedir.
Hukuk Mahkemelerinin birçoğunda ilgili karara karşı istinaf, temyiz ve itiraz yollarına ilişkin başvuru süreleri bu gerekçeli kararın tarafa tebliğinden itibaren başlamaktayken, İcra Hukuk Mahkemesi yargılamaları gibi bir takım hukuk mahkemeleri ve ceza yargılamalarında ise bu süre mahkemenin duruşma sırasında hükmü kişilere tefhim etmesi anından itibaren başlar. Bu durumda kişilerin itiraz edecekleri kararın gerekçesini bilmeden itiraz etmeleri hak kayıplarına yol açabilmektedir.
Hak kaybına uğramamak adına bu gibi itiraz süresi tefhimden itibaren başlayan kararlara karşı kişilerin hem itiraz süresini durdurmak, hem de başvurularının süre yönünden reddedilmesini engellemek adına “istinaf başvurularının gerekçelerini, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren sunulmak üzere” mahkemelere sunmuş oldukları dilekçeye süre tutum dilekçesi denir.
İstinaf veya itiraz başvuru süresi tefhim ile başlayan kararlara karşı süresi içerisinde süre tutum dilekçesi veya istinaf/itiraz dilekçesi verilmezse, bu süreler geçtikten sonra yapılacak başvuru süresinde olmaması nedeniyle reddedilir.
Ancak itiraz süresi tefhim ile başlasa dahi, verilen hüküm başvuruda bulunacak kişinin ve vekilinin yokluğunda; yani duruşmada bulunmadığı sırada verilmişse, bu durumda itiraz süresi gerekçeli kararın tarafa tebliğinden itibaren başlayacaktır. Bu nedenle kişinin ve vekilinin yokluğunda verilen karara karşı süre tutum dilekçesi verilmesine gerek yoktur.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, kişinin kendisi veya avukatının; yani sadece birinin duruşmada bulunması durumunda itiraz süresi, duruşmada bulunmayan taraf için de tefhimden itibaren başlayacaktır.
Süre tutum dilekçesi kararı veren mahkemeye sunulur. Örneğin İstanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesinin vermiş olduğu bir mahkumiyet kararına karşı süre tutum dilekçesi vermek isteyen kişi, başlık kısmına “İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi İlgili Ceza Dairesi Başkanlığına Gönderilmek Üzere İstanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesine” belirtmesi ile ilgili dilekçeyi İstanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesine verecektir.
Süre tutum dilekçesi her ne kadar aslında istinaf başvuru dilekçesi olsa da, uygulamada süre tutum sonrasında gerekçeli istinaf/itiraz dilekçesinin sunulmamasının yaptırımı halinde ceza yargılamaları ve hukuk yargılamaları arasında fark bulunmaktadır.
Ceza mahkemelerinin vermiş oldukları karara karşı verilen süre tutum dilekçesi ile dosya itiraz merciine gönderilmekle birlikte, süre tutum dilekçesi sonrasında itiraza ilişkin herhangi bir gerekçeli itiraz dilekçesi sunulmasa dahi itiraz mercii, dosya üzerinden yapacağı inceleme neticesinde hükmün hukuka uygun olup olmadığı yönünde esasa ilişkin inceleme yapmaktadır.
Ancak hukuk mahkemelerinde Yargıtay birçok kararında itiraz süresi tefhim ile başlayan Hukuk Mahkemelerinde süre tutum dilekçesinin istinaf başvurusu yerine geçmeyeceğini, süre tutum dilekçesinin verilmesi sonrasında gerekçeli kararın tebliğinden itibaren süresi içerisinde gerekçeli bir istinaf dilekçesinin sunulmaması durumunda usule uygun bir istinaf başvurusundan bahsedilemeyeceği nedeniyle yapılacak incelemenin yalnızca “kamu düzenine aykırılık yönünden” yapılabileceğine ve dosya esasına ilişkin inceleme yapılamayacağına karar vermiştir.
“…İlk Derece Mahkemesi kararının 13/01/2017 tarihinde taraf vekillerinin yüzüne karşı verildiği, 17/01/2017 tarihinde istinaf talebinde bulunan davalı tarafından süre tutum dilekçesi verildiği, istinaf sebeplerinin süre tutum dilekçesinde belirtilmediği, gerekçeli kararın 10/02/2017 tarihinde davalı vekiline tebliğ edildiği, İİK’nin 363. maddesine göre istinaf yoluna başvuru süresinin tefhim veya tebliğinden itibaren 10 gün olduğu, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren yasal 10 günlük süre geçtikten sonra 23/02/2017 tarihinde istinaf sebeplerini belirtir dilekçesinin verildiği, kamu düzenine ilişkin resen dikkate alınacak istinaf sebeplerinin de bulunmadığı, başvurunun yapıldığı 23/02/2017 tarihi itibariyle yasada belirtilen başvuru süresinin geçtiği anlaşılmakla istinaf talebinin usulden reddine karar verilmesi gerektiği ifade olunarak; gerekçeli istinaf dilekçesi süresinde verilmediğinden istinaf talebinin usulden reddine hükmolunduğu görülmektedir….
Somut olayda, icra mahkemesince verilen kararın alacaklı vekiline 13.01.2017 tarihli duruşmada tefhim edildiği, alacaklı vekilinin İİK’nin 363. maddesi uyarınca süresi içinde, 17.01.2017 günü, HMK’nin 342/3. maddesine uygun olacak şekilde istinaf dilekçesini verdiği halde, icra mahkemesi kararının tebliğ edildiği 10.02.2017 tarihinden sonra, istinaf gerekçelerini içeren dilekçeyi yasal süre geçtikten sonra 24.02.2017 tarihinde verdiği görülmektedir.
Bu durumda, Bölge Adliye Mahkemesince yapılacak iş, HMK’nin 342/3. maddesinde belirtildiği üzere, istinaf dilekçesini reddetmeden, HMK’nin 355.maddesi uyarınca kamu düzeni ile sınırlı olmak üzere istinaf isteminin incelenip sonucuna göre karar verilmesidir. İstinaf yoluyla incelenen mahkeme kararında kamu düzenine aykırılık denetimi yönünden; işin esasına dair inceleme yapılmış olacağından, HMK’nin 353/1-b-1 maddesi gereği, istinaf isteminin esastan reddine karar verilmesi gerekecektir.
O halde, Bölge Adliye Mahkemesince, süresinde istinaf (süre tutum) dilekçesi verildiği halde, incelenen ilk derece mahkemesi kararında kamu düzenine aykırılık bulunmadığı tespit edildiğine göre, HMK’nin 353/1-b-1. maddesi gereğince, istinaf isteminin esastan reddine karar verilmesi gerekirken, usulden reddine karar verilmesi isabetsizdir.
Süre tutum dilekçesi, itiraz dilekçesinin tefhim ile başladığı kararlarda kararı veren mahkeme ve verilen hükme göre ilgili kanunlarda belirtilen süre içerisinde verilmelidir. Bu süre geçtikten sonra verilen süre tutum, itiraz veya istinaf dilekçeleri süre yönünden usulden reddedilecektir.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ İLGİLİ CEZA DAİREİSNE
Gönderilmek Üzere
İSTANBUL 32. ASLİYE CEZA MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİ'NE
DOSYA NO : 2024/.....Esas
İSTİNAF KANUN YOLUNA
BAŞVURAN SANIK : xxxxx yyyy (TC: ...........)
MÜDAFİİ : Av. Yaprak Gizlem GÜNDÜZ (Adres Antettedir.)
KONU : Süre tutum talebimiz hakkındadır.
AÇIKLAMALAR :
Sayın mahkemenizce, 09/05/2025 tarihinde, müvekkil aleyhine 2 YIL 1 AY HAPİS VE 5 GÜN ADLİ PARA CEZASI İLE CEZALANDIRILMASINA, hükmolunmuştur.
Usul ve esasa aykırı yerel mahkeme kararının incelenmesi için istinaf kanun yolu başvurma gerekliliği hasıl olmuştur. Gerekçeli kararın tarafımıza tebliğinden itibaren yasal süresinde istinaf gerekçelerimizi sunacağımızdan, iş bu süre tutum dilekçemizin kabulüne karar verilmesini talep ediyoruz.
SONUÇ VE İSTEM : Arz ve izah edilen nedenlerle, yukarıda Esas numarası yazılı Sayın Mahkemeniz dosyasında verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle istinaf kanun yoluna başvuruyoruz. Gerekçeli kararın tarafımıza tebliğinden itibaren, istinaf gerekçelerimizi sayın mahkemeye sunacağımızı belirtir, SÜRE TUTUM TALEBİMİZ doğrultusunda işlem yapılmasını saygılarımızla talep ederiz. 12/05/2025
Sanık Müdafii
Av. Yaprak Gizlem GÜNDÜZ
e-imzalıdır
Gündüzler Hukuk Bürosu
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Yaprak Gizlem gündüz’e aittir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir.
info@gunduzlerhukuk.com
KVKK AYDINLATMA METNİ