Yaş Düzeltme Davası Şartları
İsim değişikliğine ilişkin davalarda
kural olarak davacının haklı bir neden ileri sürmesi gerekmekle beraber kanun
koyucu yaş düzeltme davalarında davanın açılabilmesi bakımından herhangi bir
neden aramamaktadır. Mahkemece yaş değişikliğine karar verilebilmesi için yine
de sıkı şartlar öngörülmüş bulunmaktadır. Bu şartlar;
·
Kişi hastanede veya doğum evinde doğmuş
olmamalıdır. (İlgili kurum kayıtları kesindir.)
·
Kişinin dış görünüşü nüfusta kayıtlı
yaşa uygun olmamalıdır.
·
Kişinin dış görünüşü, beyan ettiği yaşa
uygun olmalıdır.
·
Kişi yaşını büyütmek istiyorsa, beyan
edilen yaşta bir kardeş mevcut bulunmamalıdır.
·
Yaşını küçültmek için, nüfusa yazımdan
önceki tarihte doğduğunu iddia etmemelidir.
·
Kişi daha önce yaş düzeltme yapmış
olmamalıdır.
Şeklindedir. Bu şartlar varsa dava açılması gerekir.
·
Hastane – Doğumevinde Doğmuş Olmama Şartı
Yaş değiştirmek isteyen kişi herhangi
bir hastane veya doğumevinde doğmuş olmamalıdır. Kişinin doğumuna ilişkin resmi
bir evrak veya buna ilişkin bir kayıt mevcutsa ise mahkeme elindeki verilere
bağlı kalarak davanın reddine karar verecektir. Doğuma ilişkin kayıtlar
hastane arşivlerinden veya nüfus müdürlüklerine yapılacak başvuru üzerine
kontrol edilebilmektedir.
·
Dış Görünüş Şartı (Fiziksel Şart)
Yaş değiştirmek isteyen kişi, beyan
ettiği yaşa uygun bir fiziksel görüntüye sahip olmalıdır. Bahsedilen yaşa ait
fiziksel görüntünün mevcut olmadığının mahkemece değerlendirilmesi ve tespiti
neticesinde beyan dikkate alınmayıp dava reddedilecektir. Bununla birlikte
yargı uygulamasında beyan edilen yaşın 1-2 yaş farklı olması bu şartın
gerçekleşmesi bakımından yeterli kabul edilebilmektedir.
·
Kardeşe İlişkin Şart
Kişinin beyan ettiği yaşta bir başka
kardeşinin mevcut olması davanın reddedilmesini gerektiren hallerden bir
tanesidir. Zira yargılamada annenin hamilelik süresi dikkate alındığında aynı
dönemde iki kişinin doğumunun gerçekleşmesi mantık kurallarıyla ve hayatın
olağan akışına uygun bulunmadığından davanın reddine karar verilecektir.
Uygulamada davacının kardeşi varsa davacı ile kardeşinin doğum tarihi arasında
en az 180 günlük süreye uygun olmayan düzeltme talepleri mahkeme tarafından
reddedilebilmektedir. İkiz kardeşlerin dava açmaları halinde bu davaların
birleştirilmesi söz konusu olacaktır.
Bahsedilen bu şartlar dışında uygulamada davacıya ait resmi kurumlarda
bulunan kayıtlar, (Okula başlama kayıtları, askerlik hizmetine dair kayıtlar
yargılamanın sonuçlanmasında önemli fonksiyonlara sahiptir.) Ayrıca, davacı
resmi hastane doğum kayıtlarının esas alınması suretiyle yaşındaki yanlışlığın
giderilmesini her zaman talep edebilme hakkına sahip durumdadır.
·
Yaş Düzeltme Davalarında Kemik Radyolojisi
Teknolojisi
Yaş düzeltme-değiştirme davaları
sırasında ilgili mahkeme, davacının kemik yaşının tespitini isteyebilir. Adli
Tıp Kurumu aracılığıyla kişinin kemik yaşının tespiti gerçekleştirilir ve kemik
yaşına göre mahkeme talebe ilişkin bir karar verebilir. Ancak kemik yaşına dair
tespit, en geç kişinin 25 yaşına ulaşmasına kadar gerçekleştirilebilmektedir.
Zira bu yaştan sonra kemiklerin gelişim göstermemesi nedeniyle yaş tespiti
imkanı oldukça azalmaktadır.
Yaş Düzeltme Davası
Kim Karşı Açılır?
Nüfus kayıtları niteliği gereği kamu
düzeninden olduğundan bu anlamda Savcılık makamlarının bu kayıtlara ilişkin
araştırma ve gerektiğinde dava açma yetkisi dahi bulunmaktadır. Yaş düzeltme
davalarında temel mevzuat 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’dur. Nüfus
Hizmetleri Kanunu’ nun m. 35/1 hükmüne göre:
Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı
düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler
konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar
nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir.
İlgili hüküm uyarınca özellikle maddi
hatadan dolayı yanlış gözüken kayıtların dava açmadan nüfus müdürlüklerine
yapılacak başvuru sonucu düzeltilebilmesi mümkündür.
Yaş Düzeltme
Davalarında Yargılama Süreci
Yaş düzeltme davalarında yargılama süreci
aşağıdaki sırayla ilerlemektedir:
·
Davanın açılması
·
Kişinin nüfus kayıtları getirtilmesi,
kardeş ve anne-babaya ilişkin bilgilerin araştırılması süreci
·
Davacının duruşmada hazır bulundurulması
ve dış görünüşün incelenmesi
·
Mahkemece görülecek lüzum üzerine “kemik
radyografisi” raporu istenmesi.
·
Tanıkların beyanı ve dosyadaki mevcut
delillerle birlikte yaş değişikliğine ilişkin kararın verilmesi.
·
Gerekçeli kararın yazılması
·
Mahkeme kararının kesinleşmesi
Davacının nüfus kaydında sadece doğum yılı yazılmış ise ay olarak Temmuz
ayının birinci günü; sadece gün yazılmamış ise o ayın ilk günü esas alınarak
karar verilecektir.
Yaş düzeltme davası, kişi ergin ise kendisi, değilse; velisi veya vasisi
tarafından açılacaktır. Bunun dışında Cumhuriyet savcısı da dava açılması
talepli olarak yaşın düzeltilmesini sağlayabilmektedir.
Yaş düzeltme davalarında tanık beyanları, doğum tarihinin kanıtlanmasında büyük önem taşımaktadır. Duruşma sırasında dinlenilecek olan tanıkların net ve duraksamaya yer vermeyecek bir biçimde tanıklık etmeleri önemlidir. Yargılama sürecinde davacı ile annesi arasındaki yaş farkı da mahkemece dikkate alınmaktadır.
Yaş Düzeltme
Davalarında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Yaş düzeltme davalarında, davanın
yetkili ve görevli mahkemede açılmasına dikkat edilmelidir. Yaş düzeltme
davaları bakımından görevli ve yetkili mahkemenin tespiti meselesi Nüfus
Hizmetleri Kanunu’nun m. 36’da düzenlenmiş bulunmaktadır:
Mahkeme kararı ile yapılan kayıt düzeltmelerinde aşağıdaki usullere uyulur:
a) Nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile
ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından
yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde
açılır. Kayıt düzeltme davaları (..)(1) nüfus müdürü veya görevlendireceği
nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır.
Hükümde görüldüğü üzere ilgili dava,
kişinin yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesinde açılacaktır. Bu davada davalı
olarak, davacının yerleşim yerinde bulunan nüfus müdürlüğü gösterilmelidir.
Davacı hakkında mevcut bir cezai
kovuşturma varken yaş düzeltme davası açılması halinde bu dava görevsizlik
yönünden reddedilecektir. Zira sanık veya mağdur olan kişinin gerçek yaşlarının
tespit edilmesi ceza yargılaması bakımından özel bir öneme sahip olduğundan
tespite ilişkin kararı, kovuşturmayı yürüten ceza mahkemesi verecektir.
Yaş Düzeltme Davasında
Zamanaşımı
Yaş Düzeltme Davası bakımından bir
zamanaşımı süresi bulunmamaktadır; dava her zaman açılabilir. Bununla birlikte
bu davaların yalnızca bir defa açılabileceği öngörülmüştür. Zira açılan dava
sonucunda kişinin gerçek yaşı zaten tespit edilmiş olacaktır.
Yaş Düzeltme
Davalarında Yargılama Süresi
Yaş düzeltme davalarında yargılama
süresi mahkemelerin yoğunluğuna göre 2-6 ay arasında değişebilmektedir.
Mahkemece, kemik yaşının tespitine ilişkin bir talep söz konusu olması halinde
dosyanın Adli Tıp Kurumuna gitmesi, kurumca incelenmesi ve geri dönmesi
süreçleriyle birlikte bahsedilen yargılama süresi bir müddet daha
uzayabilmektedir.
Yaş Düzeltme
Davalarının Askerliğe- Bedelli Askerliğe Etkisi
Bilindiği üzere bedelli askerlik
uygulamasında yaş bakımından belirli bir taban belirlenmekte ve o yaşı
tamamlamış olma şartı aranmaktadır. Ancak mevzuat düzenlemesi askerlik çağına
girdikten sonra yapılan yaş değiştirmenin kural olarak askerlik işlemlerinde
dikkate alınmadığını ortaya koymaktadır. Askerlik Kanunu’nun m. 81 düzenlemesi
şu şekildedir:
Askerlik çağına girdikten sonra yapılan
yaş değişiklikleri (mahkemece resmi hastane doğum kayıtları esas alınarak
yapılanlar hariç) askerlik işlemlerinde dikkate alınmaz. Ancak; yoklamaları
sırasında aile kütüğünde yazılı yaşları ile görünümleri uyumlu olmayanlardan
kayden yaş düzeltmelerine engel bulunmayanların yaşlarının düzeltilmesi için
askerlik şubesi başkanı tarafından Cumhuriyet savcısına müracaat olunur ve
yargılama sonucuna göre askerlikleri yaptırılır.
Birinci fıkra uyarınca yaşları
düzeltilenlerden düzeltilen yaşlarına göre henüz askerlik çağına girmemiş
olanların yoklamaları emsalleri ile birlikte yapılarak silah altına alınırlar.
Birinci fıkra uyarınca yaşları düzeltilenlerden düzeltilen yaşlarına göre
askerlik çağına girmiş ancak 23 yaşını bitirmemiş olanlar yoklamalarını
müteakip emsalleri ile birlikte silah altına alınırlar. Düzeltilen yaşlarına
göre 23 yaşını bitirmiş olanlar ise yoklamalarını müteakip Milli Savunma
Bakanlığınca belirlenecek sınıf ve tertibat yerlerine derhal sevk edilirler.
Askerlik çağına girmeden önce yaşlarını büyütmüş olanların yoklamaları
değişen yaşlarına göre yapılır.
Yaş Düzeltme
Davalarının Sigortalılık ve Emekliliğe Etkisi
Yaş düzeltilmesine ilişkin mahkeme
kararları kararın kesinleşmesinden itibaren hüküm ve sonuçlarını doğuracaktır.
Bu yüzden sigortalılık konusunda kişinin Sosyal Güvenlik Kurumuna ilk giriş
tarihinden sonra yapılan yaş düzeltme işlemleri kural olarak sigorta
işlemlerinde dikkate alınmayacaktır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanununun mevcut bu düzenlemeleri Sosyal Güvenlik Kurumu’nca
çıkartılan “5510 sayılı Kanuna Göre 4/1-(a) ve 4/1-(b) Kapsamındaki
Sigortalıların Tahsis İşlemleri” konulu 2011/58 sayılı Genelgede de aynen
korunmuştur. Ancak bu genelgede önemli bir farklılık olarak yaş düzeltmelerinin
sigortalığa etkisinin birkaç istisna ile kabul edildiği görülmektedir.
Genelgeye göre, “Sigortalıların, iş
kazasının olduğu veya meslek hastalığının tespit edildiği veya ilk defa uzun
vadeli sigorta kollarına tabi olduğu tarihten sonraki yaş düzeltmeleri dikkate
alınmayacaktır. Diğer taraftan, nüfus kütüğünde ilk defa kayıtlı olan doğum
tarihinin; Nüfus kütüğünün yenilenmesi sırasında, yeni kütük kayıtlarına, Nüfus
kütüklerinin naklinde, yeni nüfus idaresi kayıtlarına, Türk vatandaşlığına
geçenlerin Türkiye’deki nüfus idaresi kayıtlarına, hatalı işlenmiş olması
nedeniyle yapılan düzeltmelerin, sigortalıların iradesi dışında nüfus
idaresince yapılan maddi hataların giderilmesi amacını taşıması nedeniyle
düzeltilmesi halinde, bu hususların belgelenmesi veya mahkeme kararında
belirtilmiş olması halinde söz konusu kayıt düzeltmelerinde, düzeltilen yeni
kayıt esas alınacaktır.”
Emeklilik yaşının da yaş düzeltme davası açmak suretiyle değişmesine hukuken imkan bulunmamaktadır. Yaş değişikliği gerçekleştirilse dahi bu değişikliğin emeklilik için beklenmesi gereken süreye bir etkisi olmayacaktır. Anayasa Mahkemesi’nin 19.11.2008 tarihli, 2008/64 Esas ve 2008/129 Kararı da ‘ilk defa sigortalı olunduktan sonra yapılmış yaş düzeltmelerinin emeklilik hesaplarında geçerli sayılmamasının Anayasaya aykırı olmadığı” şeklindedir.
Yaş Düzeltme Davası
Yargıtay Kararları
Yaş Küçültme
(Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2018/3841
Esas, 2018/5474 Karar)
Cumhuriyet Başsavcılığının iddianamesiyle
şüpheli hakkında çocuğun cinsel istismarı ve cinsel amaçlı kişiyi hürriyetinden
yoksun bırakma suçundan hazırlık soruşturması başlatılmıştır. Mağdurun yaşı,
fiziki hali ve görüntüsü nedeniyle yaşıtlarından büyük göründüğü tespit
edilmiştir. İlgili devlet hastanesine sevk edilmesiyle mağdurun kemik yaşının
18-22 yaş aralığı ile uyumlu olduğu, nüfus kayıtlarının ise gerçeği
yansıtmadığı saptanmıştır. Davacılar tarafından Asliye Hukuk Mahkemesinde
davalının nüfus kaydının gerçeği yansıtmadığı, doğum tarihinin gün ve ay baki
kalarak yaş düzeltme talebiyle dava açılmıştır. Mahkeme, davalının yerleşim
yerinin başka bir ilde olması nedeniyle yetkisizlik kararı vermiştir. Ancak
diğer mahkeme de yapmış olduğu araştırmada yaşadığı ilin ilk açılan mahkemede
olduğunu belirterek karşı yetkisizlik kararı vermiş olduğundan yetki ve
görevsizlik uyuşmazlığını incelemeye almıştır.
Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun m. 36/1- (a)
bendinde, nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltmeyi isteyen Cumhuriyet savcılarının
yerleşim yerindeki görevli Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılabileceği hüküm
altına alınmıştır. Türk Medeni Kanunu’nun m. 19/1 hükmüne göre ise yerleşim
yeri, bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. Yargıtay, netice
itibariyle kesin yetki bulunmadığından ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinde davanın
görülerek sonuçlanması gerektiğini belirterek oy birliği ile karar vermiştir.
Yaş Büyütme
(Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/6725 Esas,
2017/17658 Karar)
Davacı, 20.04.1971 doğumlu olup
05.01.1968 olarak düzeltilme talepli yaş düzeltme davası açmış, mahkeme
tarafından davanın reddine karar verilmiştir. Karara karşılık davacı vekili
tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Yargıtay, dosya
incelemesinde … Milli Eğitim Müdürlüğünün cevabında davacının 20.04.1974
tarihinde ilkokula kaydolduğunu ve mezuniyetinin ise 09.05.1980 yılında
olduğunu belirttiğini saptamıştır. Cevabın ekinde ise ilgiliye ait olan öğrenci
kütük defter fotokopisi ile diploma defteri fotokopisi gönderildiği tespit
edilmiştir. Yaş tashihine ilişkin davalar kamu düzeninden olup hakim taleple
bağlı kalmayarak kendiliğinden de araştırma yapabilir, elde edeceği bulgulara
göre çelişki meydana getirmeyecek şekilde hüküm kurması gerektiği
belirtilmiştir. Yargıtay uygulamalarında 25 yaş sonrasında yaş tespiti
yapılamayacağına dair ne kadar karar verilmiş olursa olsun dosyadaki belgelere
göre, resmiyette 3 yaşında ilkokul kaydı yapıldığı ve 9 yaşında ilkokul
diploması kazanmaya hak kazandığı görülmektedir. Söz konusu kayıtlar, hayatın
olağan akışına aykırı olduğundan mahkemenin ret kararı vermesi hukuka aykırı
bulunarak bozma kararı verilmiştir.
Yaş Düzeltme Davası Dilekçe Örnekleri
ÖRNEK 1
........... NÖBETÇİ ASLİYE
HUKUK MAHKEMESİ’NE
DAVACI :
ADRES :
VEKİLİ :Av.Yaprak Gizlem GÜNDÜZ
DAVALI : … İl Nüfus Müdürlüğü
ADRES :
KONU :Yaş Düzeltme (Yaş Küçültme) İsteminden İbarettir.
AÇIKLAMALAR:
1-) Müvekkil …… tarihinde doğmuştur. Ancak nüfus cüzdanında, nüfus memurlarının hatasına binaen doğum tarihi …….. olarak yazılmıştır.
2-) Müvekkilim evde doğmuş olup bahsi geçen tarihten yaklaşık 5 gün sonra müvekkilimin dayısının oğlu olan ………… dünyaya gelmiştir. Söz konusu duruma…………… babası ………… ve annesi ………….. Sayın Mahkemeniz huzurunda tanıklık edecektir. Müvekkilimizin görünümü ve kemik yapısı da iddiamızı açıkça doğrulayacaktır.
3-) Bilindiği üzere yaşını küçültmek isteyen kişinin istediği yaşta kardeşi olmamalıdır. Müvekkilin kendisinden küçük kardeşi …….. doğumlu olup müvekkil ile arasındaki yaş farkı ilgili yasa da belirtilen sürenin üzerindedir.
4-) Müvekkil nüfus
memurlarının hatası sonucu nüfus kayıtlarına yanlış işlenmiş olup bu sebeple
hukuki muamelelerde sorunlar yaşamaktadır. İleride de telafisi mümkün olmayan
zararların doğması ihtimali olasıdır. Ayrıca her Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı
gibi gerçek doğum tarihinin nüfus cüzdanına işlenmesini isteme hakkı vardır.
5-) İşbu sayılan nedenlerden ötürü müvekkilimin mevcut doğum tarihinin, gerçek olan ………. olarak nüfus kayıtlarında düzeltilmesini isteme zorunluluğumuz hasıl olmuştur.
HUKUKİ SEBEPLER: TMK, Nüfus Hizmetleri Kanunu ve ilgili Mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER : Nüfus Kaydı, Tanık Beyanları ve sair her türlü kanuni delil.
SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda
açıklanan nedenlerden ötürü, müvekkilimin doğum tarihinin ……. olarak
düzeltilmesine karar verilmesini, yargılama masrafları ve avukatlık ücretinin
de davalıya yükletilmesine karar verilmesini saygılarımızla, vekaleten arz ve
talep ederiz…/…/…
Davacı Vekili
Av. Yaprak Gizlem GÜNDÜZ
İmza
EK: Vekaletname Sureti
ÖRNEK 2
....... NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE
DAVACI : Ad Soyad (TC
Kimlik No: …) Adres
VEKİLİ : Av. Ad Soyad
Adres
DAVALI : … Nüfus
Müdürlüğü
KONU : Yaş düzeltme talepli dava dilekçesidir.
AÇIKLAMALAR:
1-) Müvekkil, …
Nüfusuna bağlı … İl, … ilçe, … cilt, … hane ve … sıra numarasına kayıtlıdır.
Müvekkilin nüfus kayıtlarında …. yılı yerine …. yazmaktadır.
2-) Müvekkilin doğum
yılı ……’tir, ancak iş başvurularında ve sosyal ortamlarda nüfusta yanlış
yazılan doğum tarihi nedeniyle müvekkil, hukuki problemlerle karşılaşmaktadır.
3-) Müvekkil …….. tarihinde … Hastanesi’nde doğmuş olup doğum kaydının ilgili hastaneden celbi adına müzekkere yazılmasını talep etmekteyiz. Müvekkilin ileride daha fazla problem yaşamaması adına doğum tarihinin doğum raporları doğrultusunda düzeltilmesi talebiyle ilgili dava açma zarureti hasıl olmuştur.
HUKUKİ DELİLLER: TMK, Nüfus Hizemtleri Kanunu ve ilgili her türlü mevzuat.
HUKUKİ SEBEPLER: X Devlet Hastanesi doğum raporu, nüfus kaydı, tanık beyanı ve her türlü yasal delil.
SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda
açıklanan ve gerekçelendirilen nedenlerle; müvekkilin nüfusta belirtilen doğum
kaydının doğum raporuna göre düzeltilmesi istemli davanın kabulü yönünde karar
verilmesini vekaleten arz ve talep ederim.
Davacı
Vekili
Av. Yaprak Gizlem GÜNDÜZ
İmza
GÜNDÜZLER HUKUK BÜROSU
AVUKAT
YAPRAK GİZLEM GÜNDÜZ
Cumhuriyet Mah. Gürpınar Yolu Cad. No:2 K:7 D:115/116 Keleş Plaza
Büyükçekmece/İstanbul
TEL: 0532-157-95-07 / 0212-872-53-28
info@gunduzlerhukuk.com / www.gunduzlerhukuk.com
Gündüzler Hukuk Bürosu
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Yaprak Gizlem gündüz’e aittir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir.
info@gunduzlerhukuk.com
KVKK AYDINLATMA METNİ